Bażyny

Bażyny leżą 9 km na wschód od Ornety. Jest to dawny majątek ziemski i wieś, które należą do najstarszych na Warmii. Wieś jest rozciągnięta wzdłuż głównych dróg z zabudową po ich przeciwnych stronach, a środkiem przepływa Młyńska Struga, która jest dopływem rzeki Pasłęki.

W 1289 roku biskup Henryk I Fleming nadał swemu bratu Albertowi na prawie chełmińskim 110 włók ziemi leżącej na staropruskich polach Baysen, Sigdus oraz Naglanditkin. Obdarowany w zamian zobowiązał się do pełnienia trzech służb wojennych w lekkiej zbroi na koniu. Albert przybrał nazwisko Baysen – Bażyński (z tej rodziny wywodzi się Jan Bażyński). Majątek odziedziczyli po nim synowie: Henryk i Albert. Zachowali oni dla siebie niewielką część ziemi, na większej osadzając chłopów. Tak właśnie powstała szlachecka wieś Bażyny.

W dokumentach z 1307 roku pojawia się już sołtys o imieniu Wineco lub Wineko. Mieszkańcy podlegali bezpośrednio obu właścicielom, płacąc im czynsz roczny oraz wypełniając szarwark w majątku. Od tego momentu można rozróżniać wieś Bażyny i majątek Bażyny.

W Bażynach istnieje stary cmentarz, zagubiony wśród drzew i traw, ze zniszczonymi nagrobkami z końca XIX wieku. We wsi stoi także murowana słupowa kapliczka z XIX wieku, we wnęce której znajduje się cynowe Arma Christi z XVIII wieku.