Pałac Stanisława Rutkowskiego (Bogatyńskie)

16 kwietnia 2021 Waldemar Mańkowski

Pałac został zbudowany w 1772 roku dla szlachcica, Stanisława Rutkowskiego. W XIX wieku w budynku przeprowadzono gruntowny remont, w trakcie którego nadano mu cechy neogotyckie. Od strony ogrodu powstała wówczas wysoko sklepiona sala z ostrołukowymi oknami, dobudowano przedsionek do frontowego portalu, a do elewacji północno-zachodniej dostawiono oficynę z wąskimi, ostrołukowymi oknami na piętrze. Pod koniec XIX wieku pałac przeszedł na własność rodziny hrabiów von Kanitz. Przebudowano go wówczas w stylu neobarokowym (zachowały się jedynie ślady wcześniejszych ingerencji stylowych, jak np. sklepienie krzyżowe w przedsionku do frontowego portalu).

Po II wojnie światowej na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast pałac zaadoptowano na mieszkania pracownicze. Po likwidacji PGR-u na początku lat 90-tych XX wieku, przez kilkanaście lat obiektem opiekowała się gmina. Obecnie wyremontowany pałac wraz z przyległym parkiem jest własnością prywatną.

Jest to budowla piętrowa, nakryta wysokim dachem mansardowym. Wzniesiono ją w stylu późnobarokowym, na planie prostokąta, na miejscu średniowiecznego dworu, z częściowym wykorzystaniem wcześniejszych murów. W obu elewacjach: frontowej i ogrodowej, znajdują się trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone wysokimi szczytami, zamkniętymi półkoliście, z łagodnymi spływami.

Od strony ogrodu, we frontonie, widnieje herb Rutkowskich (Pobóg). Ku północy długą oś pałacu przedłuża parterowa oficyna i neogotycka baszta z przełomu XIX i XX wieku, dawniej służąca za wieżę ciśnień. Skrzydło północne jest bezstylowe i pochodzi z końca XIX wieku. Rezydencję otacza park o charakterze naturalistycznym, z licznymi okazami pomnikowych drzew. Z dawnego folwarku zachował się spichlerz z przełomu XVIII i XIX wieku.

Ciekawostki

Rezydencja powstała na terenie jednego z najstarszych majątków szlacheckich na Warmii. Pierwsze nadanie miało miejsce w 1282 roku dla rodu Tungen,
Przed drugą wojną światową w pałacu znajdował się cenny zbiór oręża, zakupiony później dla zamku w Malborku,
Jeszcze w latach sześćdziesiątych w pałacu znajdowały się dwa zabytkowe piece: renesansowy wykonany w Norymberdze i barokowy wykonany w Kadynach. Ten drugi został uratowany i znajduje się obecnie w Muzeum we Fromborku.