Osetnik
Wieś założona w 1289 przez braci biskupa Henryka Fleminga. Od 1539 roku stanowiła w części własność kapituły warmińskiej, a po I rozbiorze Polski od 1772 roku skarbu pruskiego.
Czytaj dalej
Zabytki Ornety – okolica
Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego
Kościół pochodzi z XIV wieku. Został przebudowany w 1803 roku, wieża kościelna w stylu neogotyckim pochodzi z lat 1830 – 1835. Wewnątrz kościoła znajduje się bogate wyposażenie, między innymi: późnobarokowy ołtarz główny z 1735 roku, barokowe ołtarze boczne z XVIII wieku, ambona z 1800 roku oraz kapliczka z XVIII wieku.
Czytaj dalej
Opin
Opin znajduje się 3 kilometry od Ornety, przywilej lokacyjny został wystawiony przez wójta biskupiego Henryka z Lutr w 1333 roku, a potwierdził go biskup Herman z Pragi 8 listopada 1345 roku. Osadnicy przez jeden rok byli zwolnieni z czynszu; prawo do założenia karczmy biskup pozostawił sobie, a osiem łanów wolnych od wszelkich powinności otrzymał komornik biskupi Buxo.
Czytaj dalej
Pałac Stanisława Rutkowskiego (Bogatyńskie)
Pałac został zbudowany w 1772 roku dla szlachcica, Stanisława Rutkowskiego. W XIX wieku w budynku przeprowadzono gruntowny remont, w trakcie którego nadano mu cechy neogotyckie. Od strony ogrodu powstała wówczas wysoko sklepiona sala z ostrołukowymi oknami, dobudowano przedsionek do frontowego portalu, a do elewacji północno-zachodniej dostawiono oficynę z wąskimi, ostrołukowymi oknami na piętrze.
Czytaj dalej
Bogatyńskie
Bogatyńskie, z niemieckiego – Tungen, to mała wieś rycerska, jakich wiele innych na Warmii, lecz wyróżnia ją odrestaurowany pałac. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska pierwszych właścicieli – rodu Tunge.
Czytaj dalej
Mingajny
Wieś Mingajny znajduje się 11 km na wschód od Ornety na trasie prowadzącej do Lidzbarka Warmińskiego, w miejscu dawnej pruskiej osady Mynyen. Na założenie wsi wydzielono 100 włók ziemi (ok. 1600 dzisiejszych hektarów), w tym 4 włóki zarezerwowano pod budowę kościoła. Przywilej lokacyjny dla wsi nadany został 4 marca 1311 roku. Po zniszczeniach wojennych w XV wieku, przywilej ten został odnowiony przez biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode w 1505 roku.
Czytaj dalej
Kościół pod wezwaniem Św. Katarzyny (Henrykowo)
Gotycki kościół pod wezwaniem Św. Katarzyny w Henrykowie pochodzi z końca XIV wieku, był wielokrotnie remontowany. Wieżę kościoła dobudowano w 1715 roku. W niedługim czasie do wieży i na wschodniej fasadzie dodano przyczółki schodkowe. Płaski strop oraz ściany zdobią malowidła według projektu J. Strungego.
Czytaj dalej
Henrykowo
Wieś Henrykowo założona została około 1304 najprawdopodobniej przez Henryka Laberyka i wymieniana była już z kościołem w roku 1312 i 1316. Ponownej lokacji w roku 1326 na obszarze 113 włók, położonych na polach Rudicus, Glebisken i Comainen w komornictwie melzackim, dokonała kapituła warmińska. Sześć włók przeznaczono na uposażenie kościoła, 11 włók nadano zasadźcy.
Czytaj dalej
Pałac w Bażynach
Wzniesiony w drugiej połowie XIX i początku XX wieku zapewne na miejscu średniowiecznego dworu z fundamentami z XVII wieku. Położony na nieznacznym wzgórzu odsuniętym od traktu. Późnobarokowy, silnie zniekształcony z fasadą frontową zwróconą ku wschodowi.
Czytaj dalej
Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja i św. Rocha (Bażyny)
Katolicki kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja został wzniesiony w I połowie XIV wieku, choć pierwsze informacje o istnieniu parafii w Bażynach pochodzą już z 1289 roku. Do dziś dotrwały XIV-wieczne relikty dawnej świątyni tkwiące w murach obecnego kościoła.
Czytaj dalej
Bażyny
Bażyny leżą 9 km na wschód od Ornety. Jest to dawny majątek ziemski i wieś, które należą do najstarszych na Warmii. Wieś jest rozciągnięta wzdłuż głównych dróg z zabudową po ich przeciwnych stronach, a środkiem przepływa Młyńska Struga, która jest dopływem rzeki Pasłęki.
Czytaj dalej